Type 6370
(formerly typ/4527)

Ἄλλον μὲν ἄνδρα ζωγραφεῖν ἴσως θέλων,
Καὶ τῷ θεατῇ γειτνιῶντι δεικνύειν
Ἐκεῖνον αὐτὸν ἐν σορῷ κεκρυμμένον,
Συνηγόρους ἂν εἶχον εὐθὺς τοὺς λόγους,
Ὡς καὶ πνοῆς κιρνῶντας ἰσχὺν τοῖς τύποις·
Ἐπεὶ δὲ σοῦ θανόντος, ὦ διδάσκαλε,
Δοκοῦσι νεκραὶ τῶν λόγων αἱ χάριτες,
Δέδοικα μὴ δύσφραστον εἰσοίσω κρότον
Ἀνδρὶ σοφιστῇ καὶ παθῶν ἐλευθέρῳ.
Πλὴν εἰ περιὼν ἐξ ἀτύφου καρδίας
Καὶ τῶν ἀμαθῶν ταῖς γραφαῖς ἐπεκρότεις,
Ὡς ἂν ἔχοι πρόθυμον ἡ φύσις δρόμον,
Νῦν τάφον οἰκῶν καὶ σιγῆς λίθον στέγων,
Καὶ βιβλίων ἔρημον εὑρὼν πυθμένα,
Πῶς ἂν παρ’ οὐδὲν τοὺς ἐμοὺς ἄγοις λόγους,
Καὶ ταῦτα μικροῦ σὴν τελευτῶντας χάριν;
Ἀλλ’, ὦ πόλεις, πενθεῖτε κοινῇ τοὺς νόμους.
Ὁ γὰρ παρ’ ἡμῖν εὐσεβὴς Δημοσθένης
Τῆς ῥητορικῆς οὐ σκαλεύει τὴν φλόγα.
Μὴ χερσὸς ὀφθεὶς τῶν δικαστῶν ὁ θρόνος
Ἔγκεντρον ἐνδίδωσι λημμάτων βάτον;
Ὅμηρε, πῶς τοσοῦτον ἠρεμεῖς χρόνον,
Ἰλιάδα γράφειν σε δευτέραν δέον
Καὶ τὴν παλαιὰν δυσπραγοῦσαν δακρύειν;
Εἰ μὴ γὰρ ἦν ἐκεῖνος ἐν διδασκάλοις
Ὁ νῦν σιωπῶν καὶ καθεύδων ἐν τάφῳ,
Τίς ἂν τὸ βαθὺ τῆς πλοκῆς λύσας νέφος
Ἀνῆκε λαμπρὰν τῆς γραφῆς τὴν αἰθρίαν;
Νῦν καὶ σὺ νῦν τέθνηκας, ὦ γέρων Πλάτων·
Οὐ γὰρ μετεμψύχωσις, οὐδὲ Σωκράτης,
Γλώττης δὲ ταυτότης σε καὶ τέχνης κράτος
Ἔμπνουν καθαρῶς ὠργάνουν τῷ κειμένῳ.
Ἀριστότελες, ἆρα κομπάζεις ἔτι;
Καὶ μὴν κρυβῆναι δεῖ σε καὶ σιγὴν ἄγειν,
Κλείσαντα σαυτοῦ δυστυχῶς τὰ βιβλία.
Ὁ γὰρ κατὰ σὲ τεχνικὸς διδάσκαλος
Ἄριστον ἐκτήσατο καὶ φίλον τέλος
Ἀναλυτικῶς ἐκδοθεὶς τοῖς πατράσι.
Ῥώμη νέα, στέναζε καὶ θρήνους πλέκε·
Τῶν γὰρ λόγων ὁ κόσμος εἰς γῆν ἐκρύβη.
Πλὴν εἰ πάλιν αἴσθησιν εἰς λόγους ἔχεις,
Παχυμέρη, πρόελθε, καὶ λογογράφει,
Καὶ τοὺς τὰ μαθήματα συνθέντας νίκα,
Καινὰς ἐπ’ αὐτοῖς ἐκδιδάσκων εὑρέσεις.
Ἵνα δὲ τὰ πρέποντα συλλήβδην φράσω,
Ὁ σύλλογος πᾶς τῶν σοφῶν κόπτεσθέ μοι.
Ἡ γὰρ κιβωτὸς τῶν καθ’ ὑμᾶς βιβλίων
Εἰς τὴν κιβωτὸν τῆς φθορᾶς ἀνετράπη.
Δικαιοφύλαξ, εἰ μέτεστί σοι πάλιν
Θεσμῶν φυλακῆς καὶ βραβεύεις ταῖς δίκαις,
Θέσπιζε, δογμάτιζε, τὰς στάσεις λύε,
Τὴν ἀπροσωπόληπτον ἐξάγων κρίσιν·
Ζῆλος γὰρ ὁ πρὶν οὐ συναπέθανέ σοι.
Ἆρ’ οὐχὶ καὶ ζῶν τὴν τελευτὴν ἐσκόπεις,
Καὶ τόνδε καλῶς ἐτραγῴδεις τὸν βίον;
Ὦ κύκνε λευκὲ τῇ πτερώσει τοῦ χρόνου,
Ἐκεῖνο τοῦτο καὶ τοσούτων φεῦ! πόνων
Τὸν τοῦ τέλους τρίπηχυν ἀνθείλου τάφον.
Ὦ γλῶσσα δεινὴ, καὶ γραφῶν θείων στόμα,
Καὶ νοῦ καθαρὲ, ποῦ ποτ’ ἐκρύβης; λέγε.
„Ἰδὼν ἔγωγε“ φησὶ, „τὸν θνητὸν βίον
Ὡς ἔστιν οὐδὲν ἢ σκιᾶς ἴνδαλμά τι
Καὶ φάσμα ῥευστὸν εἰς μετάρσεις Εὐρίπου,
Καὶ πομφόλυξ καὶ τέφρα καὶ κάπνου χύσις,
Ἢ παικτὸς ἀστράγαλος ἐν μειρακίοις,
Ἢ κύβος ἑστὼς εἰς ἀσύστατον βάσιν,
Παρῆλθον εἰς τὸν δεῦρο τῆς ταφῆς τόπον,
Ἀναμένων σάλπιγγος ἐσχάτης κτύπον,
Ὑφ’ ἧς ἐπαρθεὶς εἰς συνάντησιν φθάσω
Τοῦ τὴν φύσιν κρινοῦντος ἐνδίκως Λόγου.
Τὸ γοῦν ἀφιλόκομπον ἐνθάδε γράφων,
Σίγα τὰ σεμνὰ τοῦ γένους ἀθύρματα·
Ἡ γὰρ ταπεινὴ καὶ πατουμένη κόνις,
Κἂν ἐκριπισθῇ καὶ πρὸς αἰθέρα δράμῃ,
Ἀλλ’ οὖν πάλιν κάτεισιν εἰς γῆν ὡς κόνις,
Ὅταν ὁ κλωστὴρ τῆς πνοῆς παραδράμῃ.
Βίβλοι δὲ πᾶσαι, καὶ λόγοι καὶ σχήματα,
Καὶ συλλογισμοὶ καὶ προτάσεις καὶ στάσεις,
Ὡς οὐδὲν ἐῤῥέτωσαν, ὡς ὄναρ μόνον.
Ἡ γὰρ τελευτὴ συμπεραίνει τὸν βίον
Εἰς τὴν ἀναπόδεικτον εὐετηρίαν.
Σὺ δ’ ἀλλά μοι θαύμασε τῶν ἄλλων πλέον
Αὐθαίρετον πενίαν, ἦθος μέτριον,
Βίου τε παντὸς ἐμμελῆ μουσουργίαν,
Καὶ τῆς ψυχῆς τὸν φθόγγον, εἰ βούλει, ξένε,
Δι’ οὗ τὰ δεινὰ τῶν παθῶν ἦγον θράση
Λύρας μουσικῆς ἐκμιμούμενος τόνους“.
Ὡς εὖγέ σοι γένοιτο καὶ τῶν νῦν λόγων
Τῷ μυσταγωγῷ τῶν σοφῶν παιδευμάτων.
Οὐ γὰρ σιωπᾷς, ἀλλὰ κἀνταῦθα πλέον
Τῆς ἀρετῆς τὸ χρῆμα δεικνύεις ὅσον·
Ὥστε σχεδὸν ζῇς, καὶ δοκεῖς τι συγγράφειν,
Οἰκῶν, σοφιστὰ, τὴν στοὰν τὴν ἐσχάτην
Καὶ τὴν περισπούδαστον ἀποδημίαν,
ᾟ τὴν πρὶν Ἀθήνησιν ἀκαδημίαν.
Ἐγὼ δὲ νῦν, μάλιστα νῦν μαθὼν ἔχω
Ὅτι δίκαιος, ἂν τελευτῆσαι φθάσῃ,
Ἔσται πρὸς ἀνάπαυσιν, ὃ Γραφὴ λέγει,
Καὶ ζῇ καθαρὸν καὶ παθῶν ξένον βίον,
Εἰς φῶς μετελθὼν εὐτυχῶς ἐξ ἑσπέρας.
Title(s) Τοῦ Φιλῆ εἰς τὸν Παχυμέρη ἐπιτάφιος
Text status Text completely known
Editorial status Not a critical text
Genre(s) Author-related epigram
Person(s)
Poet
Manuel Philes (1275-1345) - PLP: XII.29817
Metre(s) Dodecasyllable
Subject(s)
Tag(s) Praise of the author
Bibliography
Number of verses 100
Occurrence(s)
Acknowledgements
Contributor(s)

The credits system has been implemented in 2019. Credits from before the new system was in use might be incomplete.

Identification Vassis ICB 2005, 33: "Manuel Philes, Epitaphium in Georgium Pachymerem"
Permalink https://www.dbbe.ugent.be/types/6370
Last modified: 2023-06-05.